Boru Çapları kullanıldıkları alana göre çeşitlilik gösteren borular çapları ve diğer özellikleri bakımından birbirinden ayrılır. Özellikle boru çapları borunun daha verimli ve sorunsuz şekilde kullanılabilmesi açısından önemlidir. Doğru seçim yapabilmek adına boru türlerini ve özelliklerini önceden bilmekte fayda vardır. Temiz su tesisatına uygun boru seçerken su kalitesini etkilemeyecek, kullanım amacıyla uyumlu ve korozyona karşı dayanıklı borular tercih edilmelidir. Borudan geçen suyun boşaltılmasını sağlamak için borulara montaj sırasında %1 eğim verilmesi gerekir. Çelik borular, polipropilen borular, cam elyaf takviyeli borular, alüminyum folyo takviyeli borular, polietilen borular ve çeşitleri ile bakır borular en çok kullanılan türler arasında yer alır. Her birinin uygun ölçüleri boru çapları tablosu aracılığıyla görülebilir.
Boru Çapları Nasıl Hesaplanır?
Boru çapı hesabı yapılırken ilk olarak binanın boru planı çizilir. Doğru hesaplama için boru çapı hesabı çizelgesi kullanılır. Çizelgede bina, sayfa ve kat kısımları projeye göre doldurulur. Isı miktarı, boru parçaları, boru parçası uzunluğu, yaklaşık ve değiştirilmiş boru çapına göre teknik özellikler, fark, sıcaklık farkı değerlerine göre ısı miktarları gibi veriler çizelgeye yazılır. Hesaplamanın daha kolay olması adına buna özel olarak geliştirilen boru çapları hesaplama programları kullanılabilir. Hesaplamalarda borunun iç çapı nominal çap olarak ifade edilir ve nominal basınç değeri ile malzeme sınıfına göre belirlenir.
En Çok Kullanılan Boru Türleri Ve Çapları
PPRC boru çapları günlük yaşamda sıklıkla duyulmakta olup bunlar aslında doğal gaz borusunu ifade eder. Bu borulara ısıtılarak ilaveler yapılır. Borunun çapı arttıkça DN karşılığı ve inç karşılığı da artacaktır. Örneğin boru çapı 25 olan bir borunun dn karşılığı DN20 ve inç karşılığı ¾ inç olacaktır. Boru çapı 125’e yükseldiğinde ise dn karşılığı DN100 ve inç karşılığı 4 inç şeklinde hesaplanacaktır. Benzer hesaplama diğer bir boru türü olan bakır borular için de özel olarak yapılmalıdır. Bakır boru çapları özellikle ısıtma ve soğutma sistemlerinde yaygın kullanılır. Boruların çapı alanın metrekare büyüklüğüne göre belirlenir. Klima montajı için kullanılacak bakır borunun uzunluğunun en az üç metre olması gerekir.
Boru Çapları (Tablo)
| ANMA ÇAPI (mm) | DIŞ ÇAPI (mm) | CİDAR KALINLIĞI (mm) | İÇ ÇAPI (mm) | |
| 1/2″ | DN 15 | 21,3 mm | 2,8 mm | 15,7 mm |
| 3/4″ | DN 20 | 26,9 mm | 2,9 mm | 21,1 mm |
| 1″ | DN 25 | 33,7 mm | 3,4 mm | 26,9 mm |
| 1 1/4″ | DN 32 | 42,4 mm | 3,6 mm | 35,2 mm |
| 1 1/2″ | DN 40 | 48,3 mm | 3,7 mm | 40,9 mm |
| 2″ | DN 50 | 60,3 mm | 3,9 mm | 52,5 mm |
| 2 1/2″ | DN 65 | 73.0 mm | 5.20 mm | 62,6 mm |
| 3″ | DN 80 | 88,9 mm | 5,5 mm | 77,9 mm |
| 4″ | DN 100 | 114,3 mm | 6 mm | 102,3 mm |
| 5″ | DN 125 | 141.0 mm | 6,6 mm | 127,8 mm |
| 6″ | DN 150 | 168,3 mm | 7,1 mm | 154,1 mm |
| 8″ | DN 200 | 219,1 mm | 8,18 mm | 202,74 mm |
| 12″ | DN 300 | 323 mm | 9,5 mm | 304 mm |
| 16″ | DN 400 | 406 mm | 9,5 mm | 387 mm |
| 18″ | DN 450 | 470 mm | 9,5 mm | 451 mm |
Sıhhi Tesisatta Boru Çapları Neden Önemlidir?
Sıhhi tesisat yaparken borular bir nevi aktarım mekanizması görevi görür. Bu nedenle boru türünden çapına kadar her bir detayın profesyoneller tarafından önceden dikkatlice planlanması gerekir. Boru çapları hesaplaması yapılırken otomatik hesaplayıcılar kullanmak hata payını en aza indirecektir. Tesisat sisteminin en iyi performansla çalışmasını sağlayan borularda aktarım güçlü, eksiksiz ve düzenli olmalıdır. Plan proje aşamasında yapılacak bir yanlış tüm sistemde hata olmasına yol açar ve bu durum kullanıcılara ekstra maliyet artışı olarak geri döner. Bu nedenle boru çapı hesabı için mutlaka işinin ehli ve tecrübeli kişilerden yardım almak gerekir.
Bakır Boru Çapı Hesabı
Bakır boru çapları iklimlendirme, ısıtma ve soğutma sistemleri için son derece önemlidir. Bu borularda ısı iletkenliği, yüzey kalitesi, birleştirme ve şekillendirme tekniklerine yatkınlık, korozyon direncinin yüksekliği gibi özellikler aranır. Bakır ve alaşımları bu özelliklerin her birine sahip olduğundan daha yaygın şekilde kullanılır. Özellikle batı bölgelerde sıva üzeri sıhhi tesisat uygulamalarında sıklıkla tercih edilir. Sağlık şartlarına uygun ve ekonomik olmaları bu boruların tercih edilme nedenleri arasında yer alır. Kullanım alanının fazlalığı sebebiyle bakır boru çapı hesabı sıklıkla yapılır. Hesaplamalar mutlaka projeye göre düzenlenmelidir. Aksi halde hem sağlık koşullarının hem de standartların aksine boru tesisatı yapılacak, sistem performansı düşük olacaktır.
Sıkça Sorulan Sorular?
